უძველესი სამყაროს შვიდი საოცრებიდან დღეს მხოლოდ ეგვიპტეში აგებული გიზას დიდი პირამიდა არსებობს. თითქმის 4000 წლის განმავლობაში ის მსოფლიოს ყველაზე მაღალი შენობა იყო – მისი სიმაღლე 147 მეტრს აღწევს. გიზას პირამიდა დღესაც უდიდესი ქვის ნაგებობად რჩება. ის მდინარე ნილოსის დასავლეთ ნაპირზე ააგო მეფე ხუფუმ, მეოთხე დინასტიის მეორე მმართველმა, რომელიც უფრო ბერძნული სახელით, ,,ხეოფსითაა''ცნობილი. ხუფუ ეგვიპტეს ძვ.წ. 2551–2528 წლებში მართავდა და საკუთარი პირამიდის აგებას ხელმძღვანელობდა, რომელიც მისი აკლდამა უნდა ყოფილიყო. ეს პირამიდა მამამისის, სნოფრუს პირამიდას ეფუძნება, თუმცა მასზე ბევრად დიდია და პირამიდების მშენებლობის უდიდეს პერიოდზე მეტყველებს. პირამიდები გიზას დიდი პირამიდის აგებამდეც არსებობდა და მის შემდეგაც არაერთი ააგეს, მაგრამ არცერთი მათგანი ისე არ განაცვიფრებდა მნახველს ოთხ ათასწლეულზე მეტი ხნის განმავლობაში, როგორც დიდი პირამიდა.
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

ტალახის აგურების ახალ–ახალი ფენების დამატების შედეგად პირამიდაზე ასასვლელი პანდუსი უფრო და უფრო მაღლა იწევდა და პირამიდა იზრდებოდა. მოგვიანებით პანდუსს ანგრევდნენ.


ქვის ლოდებს მარხილებზე აწყობდნენ და მორებზე მიაგორებდნენ. როდესაც მარხილი მორზე გადაივლიდა, მორს იღებდნენ და ისევ წინ ახვედრებდნენ.

ხუფუს ვაჟმა ხაფრამ თავისი პირამიდა დაახლოებით ძვ.წ. 2520 წელს ააგო. ამ პირამიდის სიმაღლე 143,5 მეტრია.

ხუფუს პირამიდა ცნობილია, როგორც დიდი პირამიდა. ის ყველაზე დიდია ეგვიპტურ პირამიდებს შორის და ყველაზე ცნობილია უძველესი სამყაროს შვიდ საოცრებას შორის.

სფინქსის, ადამიანისთავიანი ლომის გიგანტური ქანდაკების სიმაღლე 20 მეტრია. ის მთლიანი ქვიდანაა გამოკვეთილი დაახლოებით ძვ.წ. 2500 წელს, ხაფრას მმართველობის დროს.

ხეობის ტაძარში გარდაცვლილი მეფის მუმიფიცირებული ცხედარი ინახებოდა, სანამ მას პირამიდაში გადაიტანდნენ.

ქვის გასავლელს პირამიდის მშენებლობის დროს იყენებდნენ, შემდეგ კი გადახურავდნენ და ხეობაში მდებარე ტაძრისა და პირამიდის შემაერთებელ წმინდა გზად აღიარებდნენ.

ხუფუსა და ერთ ფარაონს, მენკაურას პირამიდების გვერდით მომცრო პირამიდების ჯგუფია. მეცნიერები ვარაუდობენ, რომ ისინი ფარაონების ცოლებმა ააგეს, ამიტომ ისინი დედოფლების პირამიდების სახელითაა ცნობილი.
–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 
მეფე ხუფუ


ხუფუს სახელი მისივე პალატის შესასვლელზეა აღბეჭდილი, მაგრამ ამ მეფის კვალი დიდ პირამიდაში დღემდე ვერ აღმოაჩინეს, ვინაიდან მისი მუმია სამარხების მძარცველებმა გაიტაცეს. ერთადერთი ქანდაკება, რომელიც ხუფუს ქანდაკებად ითვლება, პირამიდიდან რამდენიმე ასეული კილომეტრის დაშორებით იპოვეს მიწაში.


––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
საინტერესო ფაქტები

1. მეცნიერები თვლიან, რომ დიდი პირამიდის წონა 5 მილიონ ტონაზე მეტია, 
ხოლო მისი აგებისთვის 2 მილიონზე მეტი ქვის ლოდი გამოიყენეს.
2. ფართობი, რომელსაც პირამიდა იკავებს, 5,15 ჰექტარის ტოლია და მასზე ჩოგბურთის 200 მოედანი დაეტევა.
3. იტალიის დედაქალაქ რომის წმინდა პეტრეს ტაძარი ორჯერ მოთავსდებოდა დიდი პირამიდის მიერ დაკავებულ ფართობზე.
4. ნაპოლეონმა გამოითვალა, რომ სამ უმთავრეს პირამიდაში გამოყენებული ქვის მასალა საკმარისი იქნებოდა მთელი საფრანგეთის გარშემო 3 მეტრის სიმაღლისა და 30 სანტიმეტრის სისქის გალავნის ასაგებად.
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––


არსებობს იმის დამამტკიცებელი საბუთები, რომ პირამიდის წვერს თავდაპირველად ოქროს ფირფიტა ამშვენებდა. ეს, ალბათ, თვალისმომჭრელი სანახაობა იყო.

პირამიდის ზედაპირს თეთრი კირქვით ფარავდნენ, რომელსაც კაიროს აღმოსავლეთით მდებარე მუქატამის მთებიდან მოჰქონდათ. კირქვის საფარიდან თითქმის აღარაფერია დარჩენილი.

როგორც ვარაუდობენ, დედოფლების პირამიდებიდან, რომლებიც ხუფუს ცოლებისა და დებისთვის ააგეს, მხოლოდ ერთია გამოყენებული.

ვიდრე პირამიდაზე აიტანდნენ, უხეშად გამოტეხილ ქვებს ჯერ ქვისმთლელები ამუშავებდნენ.

ქვის ლოდების ნაწილი მდინარე ნილოსით და შემდეგ კი არხით მიჰქონდათ მშენებლობაზე. შემდეგ ლოდებს ნავებიდან ტვირთავდნენ და მარხილებზე აწყობდნენ.

წყალდიდობის პერიოდებში გლეხები მშენებლობაზე შრომობდნენ. მეცნიერების აზრით, პირამიდის აგებას დაახლოებით 20'000 მუშა დასჭირდა.

ხაფრას პირამიდის მშენებლობას არქიტექტორი ზედამხედველობდა, რომელიც, სავარაუდოდ, დიდი პირამიდის მთავარი ხუროთმოძღვრის ძმისწული იყო.
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––


პირამიდები დღეს


პირამიდები აურაცხელ ტურისტს იზიდავს. ღამღამობით ბრწყინვალე კონცერტები და განათებული სანახაობები იმართება, სადაც ლაზერის სხივები 4500 წლის ნაგებობებს ანათებენ. რესტავრაცია და არქეოლოგიური გათხრები უწყვეტად მიმდინარეობს. გაკეთდა ახალი აღმოჩენები, რომელთა შორის აღსანიშნავია ხუფუს დედოფლების პირამიდების უკან აღმოჩენილი მცირე პირამიდის ნანგრევები.